Dostęp do bezpiecznej i czystej wody pitnej to podstawowe prawo człowieka, jednak niestety ponad dwa miliardy ludzi na świecie wciąż nie mają do niej dostępu. Według Światowej Organizacji Zdrowia, jedna trzecia populacji globu nie ma możliwości umycia rąk w domu. Co gorsze, przewiduje się, że do 2030 roku 1,6 miliarda ludzi nadal będzie pozbawionych dostępu do czystej wody.
Problem ten dotyczy szczególnie krajów rozwijających się, gdzie aż 70% populacji nie ma dostępu do bezpiecznej wody pitnej. Przykładem może być Somalia, gdzie w zeszłym roku na skutek suszy do 43 000 osób mogło umrzeć. Sytuacja ta niewątpliwie będzie się pogarszać, ponieważ wzrost temperatur o ponad 1,5°C w porównaniu do okresu przed rewolucją przemysłową podwoi ryzyko wystąpienia ekstremalnych susz rolniczych w wielu regionach świata.
Rola zmian klimatu w niedoborach wody
Zmiany klimatyczne mają niepokojący wpływ na dostęp do czystej wody na całym świecie. Coraz częstsze ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak susze i powodzie, zaburzają naturalne cykle hydrologiczne, prowadząc do niedoborów wody pitnej. Według najnowszych prognoz, do 2030 roku światowe zapotrzebowanie na wodę może przewyższyć jej dostępność nawet o 40%.
Globalne ocieplenie powoduje ocieplenie mórz i oceanów, co z kolei wpływa na biochemię i wzrost wielu ryb. Toksyczne zanieczyszczenia, takie jak niebezpieczne PFAS, są wykrywane w wielu rejonach, zanieczyszczając źródła wody pitnej. Jednocześnie kryzys klimatyczny prowadzi do ekstremalnychupałów, susz i zaburzenia cykli pogodowych, przyczyniając się do kryzysu kryzys wodny.
Aby zaradzić temu wyzwaniu, konieczne jest holistyczne podejście do zarządzania zasobami dostęp do czystej wody, łączące działania na rzecz ochrony klimatu, zrównoważonego rolnictwa oraz inwestycje w innowacyjne zmiany klimatyczne technologie uzdatniania i recyklingu wody.
Przykłady regionów dotkniętych kryzysem
Niedobór dostępu do czystej wody pitnej dotyka wielu regionów na całym świecie. Alarmujące statystyki pokazują, że problem ten jest szczególnie dotkliwy w krajach Afryki Subsaharyjskiej, gdzie aż 51% mieszkańców nie ma dostępu do bezpiecznej wody. Prognozy ONZ wskazują, że do 2030 roku liczba ludzi dotkniętych brakiem wody na tych terenach wzrośnie do 75-250 milionów.
Problem niedoboru wody dotyczy również innych części globu, takich jak Bliski Wschód czy Indie. Na przykład w Zjednoczonych Emiratach Arabskich aż 42% zapotrzebowania na wodę pokrywa się poprzez odsalanie. Z kolei w Republice Południowej Afryki występują susze i wysychające zbiorniki, co stwarza poważne zagrożenie dla dostępności do susze, dostęp do czystej wody i zrównoważonej gospodarki wodnej.
Kryzys suszy i braku dostępu do czystej wody pitnej nie ominął również Polski. Kraj ten charakteryzuje się jednym z najniższych wskaźników dostępności wody w Europie, a zaledwie 1% polskich wód powierzchniowych ma najwyższą klasę czystości. To wyraźny sygnał, że kwestia zrównoważonej gospodarki wodnej wymaga pilnej interwencji.
Jakie technologie mogą rozwiązać problem
Aby poradzić sobie z narastającym kryzysem niedoboru wody pitnej, konieczne jest inwestowanie w zaawansowane technologie zarządzania zasobami wodnymi. Jedną z kluczowych technologii jest odsalanie wody morskiej, które pozwala na zwiększenie podaży wody słodkiej. Ponadto, technologie oczyszczania i recyklingu wody w przemyśle oraz rolnictwie są niezbędne, aby zmniejszyć zużycie cennych zasobów.
Równie istotne jest wprowadzenie zielono-niebieskiej infrastruktury w miastach, takiej jak zielone dachy czy przepuszczalne nawierzchnie, które poprawiają retencję wody deszczowej. Dodatkowo, efektywne wykorzystywanie wody w rolnictwie poprzez precyzyjne nawadnianie i odpowiednie uprawy może znacząco ograniczyć jej zużycie.
Innowacyjne technologie, w połączeniu z odpowiedzialnym zarządzaniem zasobami wodnymi, mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia dostępu do czystej wody pitnej w regionach dotkniętych jej niedoborem. Tylko kompleksowe podejście może skutecznie rozwiązać ten globalny problem.
Trendy w gospodarce wodnej
Wykorzystanie wody jako „globalnego dobra wspólnego” staje się coraz większym priorytetem dla rządów na całym świecie. W trosce o zapewnienie dostępu do czystej wody dla grup najbardziej wrażliwych, konieczne jest zaprzestanie zaniżania cen wody przy jednoczesnym wsparciu najuboższych. Ograniczenie nadmiernego dotowania rolnictwa, które odpowiada za blisko trzy czwarte globalnego poboru wody, również odgrywa kluczową rolę.
Rośnie zainteresowanie śladem wodnym produktów, co skłania producentów do wdrażania bardziej efektywnych praktyk gospodarki wodnej. Równocześnie, miasta wprowadzają innowacyjne rozwiązania, takie jak systemy zbierania deszczówki czy przepuszczalne nawierzchnie, aby ograniczyć zużycie cennej wody. Te deszczówka w miastach i inne rozwiązania globalne stają się kluczowymi elementami polityki ekologicznej na całym świecie.
Wartość globalnych zasobów słodkiej wody sięgnęła 58 bilionów dolarów w 2021 roku, co stanowi około 60% światowego PKB. Jednakże, prognozy wskazują, że niektóre regiony mogą odczuć spadek PKB nawet o 6% do 2050 roku w wyniku kryzysu wodnego. Dlatego też, holistyczne podejście do gospodarki wodnej jest niezbędne do zapewnienia zrównoważonego rozwoju na skalę globalną.
